W tym samym roku, 1972, wydaje również tzw."czwórkę" z utworem "Jeszcze kocham" (EP-D 00033465-66; w tym dwie wersje "color vinyl": "red" i "green") oraz tzw. flexi (GD 0003129-30) również z utworem "Jeszcze kocham", a w 1979 roku ukazuje się na składance LP "Estrada Krajów Socjalistycznych" Mełodia C60-12237, utwór "Góral (Juhas zmarł)". Natomiast niemiecka wytwórnia AMIGA wydająca serię składanek pod tytułem "Hallo" , umieszcza na czwartym z koleji LP (LP "Hallo 4" 855334), utwór "Der Hirtenjunge ist gestorben" nagrany w NRD, czyli "Jak Harnaś umierał"("Juhas zmarł"). W rok póżniej, 28.03.1973 r. na kolejnej płycie, LP "Hallo 9" Amiga 855 339, pojawia się kolejny utwór Skaldów. Jest to nagrany na żywo utwór "Gdzie mam ciebie szukać"
trwający pięć minut jedenaście sekund. Ten sam utwór,
ale w wersji niemieckojęzycznej znależć można na kolejnym
longplay'u, "Hallo 10" Amiga 855 340 (orginalna nazwa niemiecka"Heidelberen"). Rok 1973 przynosi kolejną wersję suity "Krywaniu" na LP "Hallo 12" 855 342, w jeszcze innej wersji, trwającej 19 minut 53 sekundy.
Trzeba było czekać
30 lat,
by słuchacze otrzymali ponownie tą wspaniałą muzykę, a to dzięki czterem wytwórniom. Pierwsza z nich
to
WYDAWNICTWO 21 ,
które umieściło wszytkie utwory wydane i nagrane poza granicami Polski, na jedym CD,
zatytułowanym
" Krywań ~ Out of Poland "
(No.21.004, rok 1999)
1. Krywaniu, Krywaniu mój ty wysoki ( A.Zieliński, trad.)
2. Góral ( A.Zieliński, M.Jaasne )
3. Jeśli kochasz ( A.Zieliński, A.Jastrzębiec-Kozłowski )
4. Gdzie mam ciebie szukać ( live ) ( A.Zieliński, E.Lipska )
5. Juhas zmarł ( A.Zieliński, M.Jaasne )
6. Krywań, Krywań ( A.Zieliński, trad.)
7. Heidelberen ( w jęz.niem.) ( A.Zieliński, M.Jacobs )
Płyta
tym bardziej godna uwagi, bo zawierająca utwory, wbrew pozorom, bardzo trudno dostępne na rynku polskim. Pod koniec lat 90, na
rynku polskim
ukazała się cała seria CD,
sygnowanych przez wytwórnię Andromeda. Na jednej z płyt zatytułowanej CD "Krywań, Krywań"
znalazł się w całości repertuar
z pierwowzoru i to w dosłownym znaczeniu tego słowa (stąd też, dość słaba jakość nagrań). W 2000 roku naładem wytwórni Yesterday
ukazała się, cała
seria digipacków z nagraniami różnych polskich wykonawców z lat 60 i 70, w tym również
Skaldów. LP "Krywań, Krywań" znalazł się na jednym CD wspólnie z LP "Stworzenia świata część druga" (Yesterday CD "Skaldowie (4)
"830988508~ 2). W roku 2002 muzka zawarta
na obu LP, ponownie zostaje wydana przez
Yesterday na jednym CD pod numerem
830988031-2, z nową grafiką, ale z krążkiem
oznaczonym numerem 83988508-2, a w 2004 roku
ukazała się tzw. vinyl replika (edycja
limitowana) również wydana przez Yesterday w ramach
Klubu Płytowego 10, pod numerem PNCD 848. Należy
dodać, że nakładem firmy Pomaton/EMI Poland, 17.06.2000 r. ukazał się trzypłytowy box 3CD "Antologia" (no.5267532), na którym znalazły się utwory "Juhas zmarł", "Krywaniu, Krywaniu"
Mam nadzieję, że część z tych którzy czytają ten tekst,
sięgną po LP "Krywań, Krywań", bo to jedyny sposób by docenić jej wartość.
Wartość, wspaniałej
muzyki dorównującej wielkim angielskiego rocka
progresywnego. W twórczości Skaldów znależć można i na innych
płytach wiele utworów, które zaliczyć można
do głównego nurtu rocka. Tych którzy są
nimi zainteresowani, zapraszam na podstronę SKALDOWIE - IN ROCK?
" Jeszcze śniegi w górach leżą
A powodzie toną w morzach
Jeszcze ludzie sobie wierzą
...........................
Jeszcze szumi górski strumień
A krokusy zdobią zbocza
Jeszcze Cię rozróżniam w tłumie
............................
Składam serdeczne podziękowania:
- Panu W.Rokoszowskiemu, za pomoc w uzyskaniu części informacji, które były niezbędne przy tworzeniu tej strony
- Panu R.Dąbrowskiemu, za pomoc w tworzeniu wersji angielskiej
Chcę również wspomnieć o tym, że fragment tej strony znalazł się w pierwszej biografii Skaldów, napisanej przez
A.Ichę, a zatytułowanej "Skaldowie-historia i muzyka".
Na tym nie koniec. W następnych latch otrzymujemy kolejne płyty, na których znaleźć możemy orginalne utwory lub ich kolejne wykonania
1./ pierwsza, na której znalazł się zapis konecrtu, jaki Skaldowie zagrali w Leningradzie (ZSRR), jesienią 1972 roku. Wśród utworów,
znalazły się trzy nagrania
pochodzące z LP "Krywań, Krywań". Są to: "Krywaniu, Krywaniu", "Juhas zmarł" i "Jeszcze kocham". Płytę w formie digipacku, pod tytułem: "Skaldowie -Cisza krzyczy-Leningrad 1972-an official live bootleg", wydała firma Wydawnictwo 21 pod numerem: 21.017.
Należy nadminić, że płyta ta, ukazała się
za zgodą członków zespołu. Muszę również dodać, że inicjatorem wydania
tej płyty, osobą która była "spiritus movens"
wszelakich działań w trakcie całego
procesu wydawniczego, był Maciek Kabata. Chyba nie pomylę się, gdy określę go mianem ... "siódmy Skald".
2./ Polskie Nagrania, wznawiają płytę "Krywań" w formie winylowej w grudniu 2007 roku. Jest to edycja limitowana do 500 egz.
3./ Amiga/BMG wydaje w 2007 r. trzypłytowy box 3CD "Die Skalden - Die Grossen Erfole" No.88697064992, na którym znajduje się utwór Heidelberen".
Strona powstała w 2002 roku
Ostatnia aktualizacja - 20.09.2018
4./ W czerwcu 2007 roku, w Szwajcarii, dochodzi do spotkania Andrzeja Zielińskiego i pianisty Stanisława Deji. Rodzi się pomysł,
by na nowo opracować i zagrać
utwory Skaldów, lecz tym razem w aranżacji "na dwa fortepiany". Wkrótce odbyła się premiera w Polsce,
DK Żary w dniu 30.10.2007 roku. Był to jednocześnie wstęp do nagrania płyty koncertowej - 04.12.2007 roku na scenie Radia Kraków. Miksowanie albumu odbyło się w Studio Radia Kraków. Płyta zatytułowana 2CD "Skaldowie na dwa fortepiany-Live" wydana została1 4.07.2008 roku przez Polskie Radio
pod numerem PRCD 1141-42 i wznowiona w
limitowanej edycji 500 sztuk, jako digipack w dniu
02.12.2008 roku.
Na płycie znalazła się trzynastominutowa wersja suity "Krywaniu, Krywaniu".
5./ Powodzenie płyty "Skaldowie na dwa fortepiany" oraz naciski fanów zespołu, spowodowały, że grupa powróciła w 2008 roku do grania
suity "Krywaniu, Krywaniu" na koncertach. Zainteresowanych zapraszam do obejrzenia pod poniższymi linkami zapisów z koncertów:
-- Zakopane Festival Summer 2008 - 22.08.2008 rok -- Część 1 i Część 2
-- Koncert na dziedzińcu Radia Kraków - 24.08.2008 rok -- Część 1, Część 2, Część 3
6./ We wrześniu 2009 r, niemiecka Amiga wypuszcza składankowy box 3CD "Die Extralangen XXL Rock Klassiker" (No.88697573322). Znajduje się na niej "niemiecka" wersja "Krywań, Krywań".
7./ W maju 2010 roku, austriacka firma o nazwie Enigmatic Records, wydaje CD "Progressive Rock Years- 1970-1973" pod numerem
ENICD 02. Na płycie znajdują się utwory
z radzieckiej płyty "Skaldy", utwory z niemieckich składanek "Hello no. 4,9,12" oraz dwie piosenki
("Nie ma szatana", "Straszne sny naczelnika poczty w Tomaszowie"), które wydane były na singlu przez czeski Supraphon w 1970 roku.
Mowa tu oczywiście o grupie Skaldowie i longplay'u "Krywań, Krywań". By zrozumieć fenomen tej płyty, musimy się cofnąć kilka lat.Połowa lat
60
zdominowana była przez muzykę "środka". Ówczesne grupy tak zwanego nurtu młodzieżowego,
grały w miarę melodyjne utwory rock and
rollowe (nazwa
"big beat", dla tego gatunku muzyki praktycznie funkcjonowała poza Polską jedynie w Czechosłowacji).
Wiele z tych piosenek oparte było na polskim
folklorze, a to było
konsekwencją propagowanego od 1962 roku
hasła "Polska młodzież śpiewa polskie piosenki". W
takiej atmosferze
muzyczej, w połowie 1965 roku,
Andrzej Zieliński wraz z kolegami z zespołu Sekstet
Krakowski, zakłada grupę Skaldowie, która dość szybko
osiąga sukces estradowy. Wykształcenie muzyczne (ach te pasaże, gamy, etiudy, których tak naprawdę chyba nikt nie lubi ćwiczyć!),
różnorakie zainteresowania muzyczne poszczególnych członków grupy, dają wspaniały konglomerat muzyczny
od prostych piosenek
ubarwianych muzyką baroku, renesansu czy
muzyki lat dwudziestych, poprzez utwory przesiąknięte rythm & bluesem,
zarówno tym orginalnym jak i tym polskim "spod samiuśkich Tater". Nie jestem wprawdzie
zwolennikiem
przenoszenia "stolicy do Krakowa",
nie mniej jednak fakt, że muzycy
związani byli od początku z terenami Polski południowej,
a szczególnie Krakowem, odegrał istotną rolę w tworzonym
repertuarze muzycznym. Odpowiedni dobór autorów tekstów
(nie można
przecież nie wspomnieć o "nadwornym tekściarzu" L.A.Moczulskim czy
A.Osieckiej),
którzy posługiwałi się słowem tak samo perfekcyjnie,
jak zespół nutami, spowodował, że do dziś, wielu
piosenek grupy, słucha się z wielką przyjemnością.
W wielu wypowiedzach, zarówno członków zespołu jak
i "biografistów" zespołu, istotną rolę odgrywa
wyjazd Skaldów do Stanów Zjedoczonych oraz kupno
... nowych instrumetów muzycznych w
tym otoczonych już legendą organów Hammonda.
Już na płytach "Od wschodu do zachodu słońca", "Ty" wyrażnie słychać szukanie nowych, jak na ówczesną muzykę polską, rozwiązań. Nadal
jednak konwencja pop music dominowała w
twórczości grupy. W maju 1972 roku po
kilku latach przerwy grupa wchodzi do studia
by nagrać materiał, na dwa longplay'e. Jednym z nich jest zrealizowany w nocy z
22 na 23 maja:
"Krywań, Krywań"
Longplay wydaje Muza pod numerami: XL/SXL 0888. Płyta zawierała następujące utwory :
Side A 1. Krywaniu, Krywaniu ( A.Zieliński, sł. ludowe) ~ 17.45
Side B 1. Juhas zmarł (A.Zieliński, M.Jaasne) ~ 4.35 2. Jeszcze kocham (A.Zieliński, A.Jastrzębiec~Kozłowski) ~ 2.34 3. Gdzie
mam ciebie szukać (A.Zieliński, E.Lipska) ~ 5.16 4. Fioletowa dama (A.Zieliński) ~ 5.14
Grupę tworzyli nastepujący muzycy : Andrzej Zieliński ~ voc, org, p Jacek Zieliński ~voc,viol,tr Konrad Ratyński ~ bg,voc
Jerzy Tarsiński ~ gt
Jan Budziaszek ~ dr
Są takie miejsca na ziemi, do których wracamy całe życie.
Jest muzyka,
która gra nam w duszy cały czas.
Jest
taka
płyta, którą słucham od lat, najlepsza płyta polskiego rocka progresywnego lat siedemdziesiątych.
Od lat
zastanawiam się, dlaczego pomimo swej doskonałości, traktowana była nieco po..."macoszemu". Trudno
ją
spotkać w podsumowaniach dotyczących tego gatunku muzyki. Być może, wynika to z faktu, że grupa,
która
ją nagrała, utożsamiana jest raczej,
z ogólnie pojętą muzyką rozrywkową lub jak kto woli z big ~ beatem.
Przypuszczam, że dla wielu zwolenników Skaldów, ten akurat longplay, był wielkim zaskoczeniem. Już pierwsze nuty tytułowej suity (bo tak
określano, długie
kilkunastominutowe utwory rockowe, choć wzbudzało to zawsze oburzenie purystów muzycznych) zapowiadały odmienną
muzykę niż dotychczas. Gitarowy
riff potęgowany przez nakładajacą się grę skrzypiec, organów i do tego góralska melodia. A póżniej
już muzyczny "slalom" pełen cytatów z folkloru, jazzu
i
muzyki klasycznej. Momentami odnosi sie wrażenie podobieństw do gry Jon Lorda czy
Keith Emersona. Ta drobna kokieteria
ze strony Andrzeja Zielińskiego,
jest jedynie potwierdzeniem utożsamiania się z głównym nurtem
rocka. Nie odbieram jednak tego teraz,
tak jak i 30 lat temu, jako powielanie
cudzych pomysłów.
" Krywaniu, Krywaniu wysoki..." Jesteś taki ! Niewątpliwie !
Pozostała część płyty,
to utwory o podobnym charakterze, mające
jednak indywidualne cechy.
"Fioletowa dama" instrumentalny
utwór w którym inwencję improwizatorską zaprezentowali, zarówno
Andrzej, Jacek Zielińscy, jak i Jerzy Tarsińki. W utworze "Juhas
zmarł", z typową góralska linia melodyczną, odnajdujemy cechy brzmień
do których, przyzwyczaił nas latyno~amerykański rock. Gitarowy riff i
wspaniała improwizacja Jerzego Tarsińskiego zdominowała, "Gdzie
mam ciebie szukać". Jedynym utworem,
który spełnił kryteria przeboju,
jest "Jeszcze kocham". Płyta pomimo swej doskonałości,
nie została w pełni
zaakceptowana, a pamięć o niej gdzieś umknęła.
Ten fakt dziwi, ze względu na to, że stała
się dla zespołu czymś w rodzaju
towaru eksportowego.
W roku 1973, utwory z
opisywanej tu płyty, zostały nagrane na nowo i ukazały się w dwu ościennych krajach, NRD ( Niemiecka Republika
Demokratyczna) i ZSRR
(Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich). Na radzieckiej wersji płyty zatytułowanej LP "Skaldy": Miełodia
33 CM 03823 (stereo), Miełodia
33 D 033373 (mono), znalazły się następujące utwory
Side A 1. Medytacje wiejskiego listonosza (w języku rosyjskim) 2. Prześliczna wiolonczelistka(w języku rosyjskim) 3. Jeszcze kocham
4. Góral (odpowiednik utworu ~ Juhas zmarł) 5. Cała jesteś w skowronkach 6. Wszystko mi mówi że mnie ktoś pokochał
Side B 7. Krywaniu, Krywaniu mój ty wysoki
Wersja "radziecka",
w przeciwieństwie do polskiej była dłuższa (22:07). Jak widać,
płyta ta nie była pełnym odpowiednikiem polskiego
"Krywań, Krywań", jako
że zawierała również, wcześniej wydane wielkie przeboje Skaldów. Miała więc charakter składanki. Należy
dodać, że ukazała się ona, w kilku
różniących się
od siebie okładkach. Wytwórnia Mełodia, nie poprzestała jednak tylko na tych płytach.
8./ W ramach serii "Skaldowie - Tylko muzyka", w grudniu 2011 roku, nowo
powstała wytwórnia Kameleon Records, wznawia materiał z "Krywań, Krywań"
na CD pod numerem KAMCD 07. Płyta o tyle wartościowa, że zawiera: 1. książeczkę, dość
bogatą w zdjęcia i wspomnienia Skaldów
2. obok utworów
orginalnych, znajdują się tu również nigdy nie publikowane nagrania: Juhas zmarł (wersja nstrumentalna), Nie lyj, dyscu, nie lyj, Nie chcę odejść (wersja instrumentalna), Na Wirsycku (wersja instrumentalna), Scarborough Fair, Gospel Song, Lady in Violet - wszystkie nagrane we wrześniu 1971 roku w Niemczech oraz radiowe wersje: Juhas zmarł, Jeszcze kocham, Gdzie mam ciebie szukać, Fioletowa dama.
9./W latach następnych, wytwórnia Kameleon Records,
wydała całą serię płyt, zawierających różnego typu rarytasy z
twórczości twórczości Skaldów, w tym utwory z okresu "Krywania". Były
to:
- CD "Krywań Sessions 71-73 (Complete German Recordings)" Nr. KAMCD 17, rok wydania: 2012; płyta zawierała nagrania dokonane w radiu w NRD. Na płycie znalazły się: 1.
Krywaniu, Krywaniu 2. Juhas zmarł (wersja instrumentalna)
3. Noch liebe ich 4. Heidelbeern 5. Fioletowa dama
- CD "Live in Germany 1972" Nr. KAMCD 23, rok wydania: 2013; nagrania live dokonane w radiu w NRD, płyta zawiera m.in. Krywań, Krywań, Gdzie mam ciebie szukać
- - LP (+CD) "Lost Progressive Sesions 1970-1971" Nr. LP- KAMLP 1, Nr.CD-PROMOCD, rok wydania: 2013;płyta wydana w nakładzie 250 sztuk.
Zawiera m.in. Juhas zmarł (wersja instrumentalna), Lady in violet
- LP "Krywań Sesions 71-73 (Complete German Recordings)", Nr.KAMLP 09, rok wydania: 2014; zawartośc muzyczna jak na CD o tym samym tytule
- BOX "Skaldowie 50 lat"
Nr. BOX, rok wydania: 2015; zawiera 12 CDs (jako card sleeve, w tym
oficjalny "Krywań"), DVD (film "Jak powstali Skaldowie") oraz Plakat